Nhạc lý cơ bản – Một số dấu viết tắt

DẤU NHẮC LẠI

Dấu nhắc lại viết bằng kí hiệu:

Dấu này dùng để nhắc lại một đoạn nhạc hoặc toàn bộ bản nhạc. Ví dụ:

Dấu hoá bất thường không có hiệu lực với nốt cao hơn (hoặc thấp hơn) quãng tám đứng sau nó trong ô nhịp. Nếu muốn, những nốt đó cũng phải viết thêm dấu hoá. Ví dụ:

Dấu hoá bất thường còn có hiệu lực với cả nốt nhạc ở nhịp sau, trong trường hợp nó được nối với nốt nhạc bị hoá ở nhịp trước. Ví dụ:

Nếu cuối đoạn nhạc ở lần nhắc lại có sự thay đổi so với lần đầu, người ta dùng dấu ngoặc vuông với số 1 cho lần diễn đầu. Khi nhắc lại lần thứ 2 sẽ bỏ đoạn nhạc trong ngoặc vuông 1, để vào tiếp đoạn nhạc ở ngoặc vuông thứ 2. Ví dụ:

Ca khúc có nhiều lời, có thể dùng 3 hay 4 ngoặc vuông, cách nhắc lại theo nguyên tắc như trên.

Khi cần nhắc lại nhịp nào đó vài lần, dùng dấu Ví dụ khi viết:

Cần thực hiện là:

DẤU SEGNO VÀ DẤU CODA

Dấu Segno (còn gọi là dấu hồi) viết bằng kí hiệu

Dấu này có tác dụng tương đương dấu nhắc lại. Dấu Segno thường dùng trong những tác phẩm có hình thức lớn hoặc dùng với đoạn nhạc có khuôn khổ lớn hơn so với dấu nhắc lại. Phải đặt dấu Segno ở hai đầu của đoạn nhạc cần nhắc lại. Ví dụ:

Có tác phẩm gồm ba phần, nếu không muốn chép lại phần thứ ba (vì lặp lại giống phần đầu), cần viết fine (hết) ở cuối phần thứ nhất, viết Da capo al fine ở cuối phần thứ hai. Ví dụ:

Dấu Coda (nghĩa là kết thúc) viết bằng kí hiệu:

Dấu Coda thường đi kèm với dấu hồi. Bản nhạc có dấu Coda và dấu hồi được trình bày theo trình tự sau:

Trình bày từ đầu đến dấu hồi thứ hai

Nhắc lại từ dấu hồi thứ nhất đến dấu Coda thứ nhất.

Không trình bày đoạn từ dấu Coda thứ nhất đến dấu Coda thứ hai.

Trình bày tiếp từ dấu Coda thứ hai đến hết.

DẤU CHUYỂN QUÃNG TÁM

Dấu chuyển quãng tám dùng bằng kí hiệu

Dấu chuyển quãng tám ghi một đoạn nhạc cần đưa lên cao hoặc hạ thấp xuống một quãng tám. Dùng dấu này sẽ tránh phải viết nhiều dòng kẻ phụ, gây khó khăn khi đọc nốt nhạc.

Khi đưa lên một quãng tám, kí hiệu viết phía trên khuông nhạc. Ví dụ khi viết:

Cần thực hiện là:

Khi đưa xuống một quãng tám, kí hiệu viết phía dưới khuông nhạc. Ví dụ khi viết:

Cần thực hiện là:

CÁCH GHI NHẠC HAI BÈ

Ngoài những bản nhạc, bài hát chỉ có một bè, còn có loại bài nhiều bè, trong đó đơn giản nhất là bài hai bè. Có thể ghi các bè trên khuông nhạc bằng hai cách:

Đuôi nốt nhạc của hai bè quay cùng chiều. Thường áp dụng với bài có bè trên luôn cao hơn bè dưới. Ví dụ:

Đuôi nốt nhạc của hai bè quay ngược chiều. Thường áp dụng với bài có tính chất phức điệu (hai giai điệu độc lập về tiết tấu) hoặc ở bè dưới đôi khi có nốt cao hơn bè trên. Ví dụ: